Miałam dziś pisać o czymś zupełnie innym. Ale zawładnęły mną emocje, których nijak nie mogę okiełznać. Chciałam o tym napisać już dawno, nie wiedziałam tylko, jak zacząć. Zacznę dziś.

Przeczytałam przed chwilą post na fanpage’u Mamaginekolog: „Musimy przyzwyczaić się, że przed najważniejszymi skrzyżowaniami w naszym życiu nie ma drogowskazów. - Ernest Hemingway
Nasz Erneścik zmarł zanim się urodził.”

Nie znam Nicole. Nawet nie czytam jej bloga, tak obserwuję ją na fb, bo fajnie wiedzieć, że jest ktoś taki, kto przekazuje mamom wiedzę medyczną, kto walczy z zabobonami i kto ma w sobie tyle pozytywnej energii. Ale po przeczytaniu tych słów nie mogę się pozbierać.

Jest taki jeden mały człowiek, który urodził się 4 lata temu. Gdyby wszystko poszło jak trzeba, byłby dwa tygodnie młodszy od naszego malucha. A my miesiąc temu zdmuchiwalibyśmy z tortu 4 świeczki. Ale nie było 4 świeczek. Nie było ani jednej.

Czekaliśmy na ten dzień długo. Prawie trzy lata. Po raz-nie-wiem-już-który zrobiłam test. Z niedowierzaniem obudziłam TFT, pokazując mu dwie kreski. To było najszczęśliwsze 5 dni w naszym dotychczasowym życiu. Pamiętam sierpniowe słońce wpadające przez okna.

Pamiętam tę jedną łzę, która spadła na podłogę cichym tąpnięciem.

Po dwóch dniach byłam nawet z siebie dumna, że udało mi się ani razu nie płakać. Trzymałam się dzielnie kilka miesięcy, mając przed sobą jedynie cel: „za 3 miesiące znów może się udać”. Za 3 miesiące nie było kolejnej ciąży, ani za kolejne 3. Nie płakałam zbyt często. Czułam tylko nieprzemijający ucisk w mostku, jakby ktoś trzymał w garści moje serce.

To było moje dziecko. Miało 5 tygodni. A ja byłam mamą jedynie przez 5 dni. Ale przez te 5 dni zdążyłam je pokochać miłością bezgraniczną. Miłością, której nie dane mu było doświadczyć. Miłością, o której nie zdążyłam nikomu powiedzieć. Matki uwielbiają mówić o swoich dzieciach. Ja tez chciałam. Nie chciałam milczeć, jakby się nic nie stało. Chciałam mówić o tym, że boli, że był ktoś najważniejszy na świecie, ale już go nie ma. O tym, jak wielką radością jest być matką. Nawet przez pięć dni. Nawet, jeśli nie miało się okazji zobaczyć swojego dziecka, wziąć na ręce, ukołysać do snu.

Dla wielu macierzyństwo zaczyna się w momencie, gdy wezmą na ręce swoje nowo narodzone dziecko. My matki po stracie, matki osierocone przez dzieci, czujemy się matkami bez względu na to, jak długo dane nam było cieszyć się macierzyństwem.

Nasze macierzyństwo nie kończy się wraz ze śmiercią dziecka.

Wiem, ludzie nie chcą ranić, dlatego nie poruszają tematu. Albo nie wiedzą, co powiedzieć. Ale przez to nasze dzieci odchodzą w zapomnienie. Przestają istnieć. A przecież w naszych sercach istnieć będą zawsze.

Byliśmy ostatnio na plaży. TFT zrobił zdjęcie, na którym nasza bardzo dobra znajoma trzyma na rękach D. i obie patrzą na morze. Kilka dni później dostaję wiadomość: „Patrzyłam na to zdjęcie i uświadomiłam sobie, że Zośka byłaby urodzona w tym samym roku co Dobrusia, tylko że w lutym. Spojrzałam na to zdjęcie i waszą córkę na moich rękach a właściwie na kapelut i pomyślałam, że to mógł być kapelut na głowie mojej córki”

Czasem zdarza mi się zajrzeć na profil rodziców wspomnianego wyżej chłopca i pomyśleć, że po naszym domu mógłby biegać czterolatek.

Nasze dzieci żyją w nas. Nie dorastają, nie sprawiają nam problemów wychowawczych. Ale są. Czasem staramy je sobie wyobrazić. Zosia zdążyła zostać Zosią. Nasze maleństwo nie ma imienia, nie wiem nawet, czy to córka, czy synek. Ale miałoby już 4 lata. Mówiłoby wiersze, jeździło na rowerze i pewnie chodziłoby do przedszkola.

Przeczytałam gdzieś, że potrzeba całego roku, żeby przeżyć żałobę. Myślałam sobie: „uwinęłam się z tym szybciej, mam to za sobą, idę dalej”. Ale to nieprawda. Po pierwszych miesiącach wyparcia przyszedł czas zduszonego bólu, z którego nikt nie zdawał sobie sprawy. Bólu, który paraliżował każdego dnia, w którym byliśmy my, a nie było jego. Musiało minąć wiele tygodni, a ja musiałam zrobić wiele kilometrów przed i wgłąb siebie, żeby powoli nauczyć się żyć na nowo, żeby znów móc wziąć głęboki oddech. Po roku życie wróciło w miarę do normy. Dom był pusty, ale zniknęła czarna dziura, która czekała aż tylko wstanę z łóżka.

Życie toczy się dalej. Ale czarna dziura wraca. Gdy zbyt długo trwały starania o kolejną ciążę. Gdy kolejne koleżanki wrzucały swoje ciążowe zdjęcia. Gdy w serialu ktoś borykał się ze stratą. Wreszcie gdy na teście pojawiły się dwie kreski. I gdy nowo narodzona D. zagościła już na dobre w naszym domu. A nawet całkiem niedawno, gdy pierwszy od narodzin D. test ciążowy wyszedł negatywnie.

Ten ból, którego doświadcza matka tracąca nienarodzone dziecko jest zbyt wielki, by przeżyć go na raz. Przeżywamy go więc po kawałku, na tyle, na ile starcza nam sił. Przeżywamy go po kawałku, bo każdy dzień jest dniem, w którym nie ma z nami tego, co miało stanowić sens. Tracimy nasze dzieci każdego dnia. Nie idąc z nimi na spacer, nie kładąc do łóżka, nie całując w czubek głowy.

Nie cierpię słowa „poronienie”. W żaden sposób nie oddaje ludzkiego wymiaru tego, co się dzieje z człowiekiem, kiedy ciąża przestaje się rozwijać. Jest takie skończone, jakby opisywało jednostkowe zdarzenie, które ma swój początek i koniec. Uronić można łzę, nikt nie będzie po niej płakał. Dziecko się traci. Ta strata nigdy nie ma końca. To proces, który trwa. Czasem się wycisza, by za jakiś czas uderzyć ze zdwojoną siłą. Tracimy nasze dziecko nie raz, ale każdego dnia, w każdej minucie. Zostajemy z pustką, której nigdy niczym nie zdołamy zapełnić.

Długo się zastanawiałam, czy powinnam pisać o tak osobistych sprawach na blogu. Ale przez ostatnie dwa lata usłyszałam tyle historii osieroconych mam. Nie obcych, poznanych w odmętach internetu. Znajomych - bliższych, dalszych. Zdałam sobie sprawę, jak wiele kobiet przeżywa w swoim życiu stratę nienarodzonego dziecka. Ile kobiet żyje z tajemnicą, którą nie ma się z kim podzielić. Nic nie jest w stanie zmniejszyć bólu. Ale kiedy ktoś obok powie ci: „też przez to przeszłam”, klatka, w jakiej się zamykamy, staje się nieco mniej ciasna. Mówienie o problemie ma wielką wartość terapeutyczną. Potrzeba tylko kogoś, kto będzie tego słuchał.

Bardzo mi tego brakowało. Byłam przez chwilę mamą, chciałam o tym mówić. To, że moje dziecko umarło, zanim się narodziło, nie znaczy, że nie mogę cieszyć się czasem z nim spędzonym. Przez te pięć długich dni doświadczyłam macierzyńskiej miłości, troski i szczęścia. Chciałam się tym dzielić, kiedy tylko miałam okazję.

Kiedy zostaje się matką, wszyscy naokoło pytają, jak tam maluszek, jak nowa rola, jak zmieniło się życie. Kiedy zostaje się matką dziecka nienarodzonego, wszyscy milkną, jak gdyby to wszystko nie miało miejsca.

Nie obwiniam nikogo, naprawdę rozumiem, że większość ludzi woli się wycofać, niż zrobić niewłaściwy krok. Pomimo własnych doświadczeń sama nadal nie wiem, jak wesprzeć inne mamy. Mogę jedynie napisać, czego trzeba było mi, a czego absolutnie nie chciałam słyszeć.

Jeśli więc spotkacie kiedyś matkę po stracie, nie mówcie nigdy: „Współczuję.”, „Jakie to niesprawiedliwe” ani „Będziecie jeszcze mieli dzieci”. Nie potrzebujemy współczucia, pocieszania, nie potrzebujemy obwiniania kogokolwiek - Boga, losu, porządku świata. Nie milczcie, nie omijajcie tematu. Zapytajcie, co u nas, jak sobie radzimy. Otoczcie ciepłem i zrozumieniem. Pokażcie, że nasze dzieci też były dla Was ważne.

A czy spotkacie kiedyś matkę po stracie? Chciałabym napisać, że mam nadzieję, że nie. Ale znając tak wiele historii z tak małego podwórka odpowiem: Zapewne już taką/takie spotkaliście. Zapewne choć jedna jest w Waszym najbliższym otoczeniu. Tylko nie zawsze o tym mówią. Bo często czują wstyd. To w naszym społeczeństwie nadal temat tabu. Często nie mówią, bo nie ma ku temu sposobności. A bardzo często zamykają się w sobie nagabywane z każdej strony przez mniej lub bardziej uprawnionych do takich pytań: „To kiedy maluszek? Staracie się już? Pasuje Wam.” Nie wyobrażacie sobie nawet, jak bardzo można takim pytaniem zranić.


Udostępniałam kiedyś post Mataji*, w którym publikowała maile od mam po stracie. Jeśli macie w sobie siłę, żeby choć po części zmierzyć się z tematem, który dla wielu z nas jest chlebem powszednim, przeczytajcie. Może dzięki temu nie sprawicie przypadkowo przykrości, może dzięki Waszej postawie ten trudny czas stanie się dla kogoś choć odrobinę mniej trudny.


B., A., M., A., A., D., A., A., p.M., p.A. myślę o Was często! O Was i o Waszych maluszkach, których brakuje wśród nas.



PS Drodzy tatusiowie po stracie, przepraszam, że pominęłam Was w tym tekście. Nie czuję się na siłach opowiadać o Waszych odczuciach, o Waszym bólu, bo zwyczajnie go nie znam. Nie mniej nie chciałabym, żeby ktokolwiek odniósł wrażenie, że strata dziecka jest cierpieniem jedynie matki. Może kiedyś któryś z Was odważy się opowiedzieć swoją historię.



* https://mataja.pl/2016/02/cisza-a-potem-rozmawialismy-o-pogodzie-poronienia-tam-gdzie-tabu-spotyka-ignorancje/

„Czy byłeś dzisiaj grzeczny?” - pytają zazwyczaj rodzice, odbierając dziecko z przedszkola, od niani czy dziadków. „Trzeba być grzecznym” - mówiły dzieci - „bo jak przychodzi Mikołaj, to tylko grzeczne dzieci dostają prezent”




Dzieci więc starają się, jak mogą, żeby sprostać wyzwaniu. Ktoś każe im być cicho, ktoś inny myć ręce przed i po jedzeniu, jeszcze ktoś inny oczekuje, że cierpliwie będą czekać w kolejce w sklepie, bez marudzenia o kolejną zabawkę. Czasem przyjdzie jakaś pani Joasia poprowadzić warsztat i każe grzecznie usiąść do stołów i grzecznie rysować rysunek, właściwie to odrysowywać go od szablonów. I choć to dość nudne, często trudne, bo szablony za małe, za kanciaste i ogólnie nic w tym fajnego, skoro nie można nic od siebie, ani nawet kształtu, ni wielkości zmienić, to przecież trzeba być grzecznym, trzeba trzymać się narzuconych zasad, trzeba mieścić się w szablonie na rysunku i w życiu.





Trzeba się dostosować. Tak mówią dorośli. I dzieci się dostosowują. Są plastyczne, zdatne do formowania, bywają więc miłe i przyjazne jak serce, kotek, zajączek, uśmiech, jak gładka kulka (mówią dzieci). Chociaż czasami przypominają bardziej coś złego, groźnego i nieprzyjemnego jak piorun, pożar, potwór, coś z kolcami. I wtedy dorośli mówią: „Jesteś niegrzeczny”.



To jaki w końcu jestem? Wczoraj grzeczny, dziś niegrzeczny… No jaki?

Ano ani taki, ani taki. Bo każdy z nas poza plastyczną zewnętrzną częścią, która zmienia się z zależności od sytuacji, którą zmieniają różni ludzie, czegoś od nas oczekując, ma w sobie takie twarde, niezmienne coś. Gdzieś w środku, nie wiadomo dokładnie gdzie, podobno gdzieś w sercu, w duszy albo w głowie. Taki nasz orzech, który można ugniatać, ściskać, kulać, a on nadal pozostaje taki sam. To jesteśmy my. Ani grzeczni, ani niegrzeczni. Po prostu my.





Możemy zachowywać się różnie. Czasem warto zachowywać się grzecznie, żeby dostać prezent od Mikołaja, żeby innym sprawić przyjemność albo żeby nauczyć się dobrych rzeczy na przyszłość (mówią dzieci). Ale nie zawsze warto zachowywać się grzecznie.